Mai Hương
Một thiết bị nhỏ bé như cảm biến áp suất lốp có thể giúp tài xế tránh nguy cơ nổ lốp, tiết kiệm nhiên liệu và kéo dài tuổi thọ lốp, trở thành trang bị an toàn ngày càng phổ biến trên ô tô hiện đại.
Cảm biến áp suất lốp (TPMS – Tire Pressure Monitoring System) là một trong những công nghệ quan trọng giúp người lái theo dõi tình trạng lốp theo thời gian thực.
Khi áp suất giảm xuống dưới ngưỡng an toàn do nhà sản xuất thiết lập, hệ thống sẽ bật đèn cảnh báo hình “móng ngựa có dấu chấm than” trên bảng đồng hồ.
Một số dòng xe còn hiển thị cảnh báo trực tiếp bằng chữ hoặc thông số chi tiết từng bánh.
Để duy trì độ chính xác, tài xế cần dựa vào tem khuyến nghị áp suất được dán tại cột B cửa lái, hộc để đồ hoặc nắp bình xăng, thay vì tìm kiếm con số chung chung trên Internet.
Hai dạng cảm biến áp suất phổ biến
Trên thị trường hiện nay, TPMS được chia thành hai loại chính:
TPMS trực tiếp: Cảm biến được gắn trong từng bánh, đo áp suất và nhiệt độ rồi truyền dữ liệu về ECU qua sóng RF. Ưu điểm là độ chính xác cao, hiển thị cụ thể từng bánh, nhưng chi phí cao hơn và pin cảm biến chỉ hoạt động trong khoảng 5–7 năm.
TPMS gián tiếp: Không sử dụng cảm biến riêng mà phân tích chênh lệch tốc độ quay của bánh xe thông qua hệ thống ABS/ESP. Ưu điểm là giá rẻ, ít hỏng, nhưng độ chính xác thấp hơn, không hiển thị số liệu cụ thể và phải reset sau khi đảo lốp hoặc bơm lại.
Lắp đặt: van trong hay van ngoài?
Người dùng có thể chọn giữa cảm biến gắn van trong và van ngoài, mỗi loại đều có ưu nhược điểm riêng:
Van trong: Gắn trực tiếp bên trong lốp, tích hợp cùng van kim loại, cho kết quả chính xác hơn và ít bị tác động từ bên ngoài. Tuy nhiên, việc thay thế phức tạp và chi phí cao.
Van ngoài: Dễ lắp đặt, chỉ cần thay nắp van sẵn có, giá thành rẻ và thuận tiện bảo dưỡng. Nhược điểm là dễ va đập, sai số lớn hơn và cần khóa chống trộm để tránh bị tháo mất.
Khuyến nghị: Xe thường xuyên đi xa, chở nặng nên ưu tiên van trong để đảm bảo độ ổn định.Với nhu cầu lắp đặt nhanh, chi phí thấp, van ngoài là lựa chọn hợp lý.
Xử lý khi đèn TPMS bật sáng
Khi hệ thống cảnh báo áp suất lốp hoạt động, tài xế cần:
Giảm tốc độ, dừng xe ở vị trí an toàn.
Quan sát bằng mắt thường xem lốp có bị xẹp, dính vật nhọn hay rách hông.
Đo lại áp suất bằng đồng hồ cầm tay khi lốp còn nguội để đối chiếu.
Bơm lốp theo đúng mức trên tem hướng dẫn, không ước lượng cảm tính.
Nếu bị thủng, có thể vá tạm bằng dung dịch hoặc bộ vá di động, sau đó đưa xe đến gara để xử lý dứt điểm.
Tránh chạy nhanh nếu áp suất quá thấp vì nhiệt sinh ra có thể phá hủy kết cấu lốp.
Reset lại hệ thống theo hướng dẫn, đặc biệt với TPMS gián tiếp.
Những nguyên tắc về áp suất lốp
Áp suất lốp không chỉ phụ thuộc vào loại xe mà còn thay đổi theo điều kiện vận hành:
Đơn vị đo: Việt Nam phổ biến dùng psi. (1 bar 14,5 psi, 100 kPa 14,5 psi).
Thời điểm đo: Nên đo lúc lốp nguội, tức xe chưa chạy hoặc để qua đêm.
Khi tải nặng hoặc đi đường trường: Nên bơm theo mức dành cho tải nặng in sẵn trên tem nhà sản xuất.
Lợi ích thực tế từ TPMS
Sử dụng cảm biến áp suất lốp mang lại nhiều giá trị rõ rệt:
An toàn: Giúp phát hiện sớm tình trạng lốp non hơi, giảm nguy cơ nổ lốp trên cao tốc.
Tiết kiệm nhiên liệu: Lốp thiếu 10% áp suất có thể làm tăng tiêu hao 2–3%.
Kéo dài tuổi thọ lốp: Áp suất đúng chuẩn giúp lốp mòn đều, tăng tuổi thọ 20–30%, đặc biệt hữu ích cho xe gia đình cỡ lớn.
Nhờ những lợi ích này, TPMS đang dần trở thành trang bị tiêu chuẩn trên nhiều dòng xe, góp phần nâng cao an toàn và tiết kiệm chi phí cho người dùng.
Mai Hương
