Từ Thường Châu 2018 đến nay: Bao giờ Việt Nam mới lại viết tiếp cổ tích ?

Bóng đá trẻ Việt Nam được kỳ vọng sẽ một lần nữa viết tiếp câu chuyện cổ tích sau VCK U23 châu Á 2018.

Dấu ấn lịch sử Thường Châu 2018

Tháng 1/2018, trong cái lạnh cắt da cắt thịt và cơn bão tuyết trắng xóa tại Thường Châu, Trung Quốc, bóng đá Việt Nam đã viết nên một trang sử vàng. Cú sút phạt “vẽ cầu vồng” của Nguyễn Quang Hải vào lưới U23 Uzbekistan ở phút 41 trận chung kết U23 châu Á không chỉ là một bàn thắng, mà còn là biểu tượng của ý chí, niềm tin và khát vọng vươn tầm của bóng đá Việt Nam. Dù để thua 1-2 ở những phút cuối trận, hành trình giành ngôi á quân châu Á của U23 Việt Nam dưới sự dẫn dắt của HLV Park Hang-seo đã trở thành một cột mốc bất tử, khắc sâu vào tâm trí người hâm mộ.

Thường Châu 2018 không chỉ là câu chuyện về một giải đấu thành công, mà còn là minh chứng cho tiềm năng của bóng đá Việt Nam khi có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, chiến thuật hợp lý và tinh thần thép. Từ những chiến thắng trước các “ông lớn” như U23 Australia, U23 Iraq, đến trận hòa quả cảm trước U23 Qatar ở bán kết, đội tuyển U23 Việt Nam đã khiến cả châu Á phải nhìn nhận lại vị thế của bóng đá Đông Nam Á.

Bảy năm sau: Hành trình lên đỉnh vẫn dở dang

Bảy năm đã trôi qua kể từ kỳ tích Thường Châu 2018 – nơi U23 Việt Nam làm nên lịch sử khi vào tới chung kết giải U23 châu Á. Cơn mưa tuyết trắng xóa hôm ấy không chỉ in sâu trong tâm trí người hâm mộ mà còn trở thành cột mốc mở ra niềm tin mới cho bóng đá nước nhà: rằng Việt Nam có thể cạnh tranh sòng phẳng ở sân chơi châu lục. Tuy nhiên, dù đã có những bước tiến quan trọng ở AFF Cup, SEA Games hay vòng loại World Cup, thì ở đấu trường U23 châu Á – nơi quy tụ những tài năng trẻ xuất sắc nhất – hành trình “lên đỉnh” của Việt Nam vẫn còn dang dở.

U23 Châu Á 2020: Cú trượt ngã đầy thất vọng

Sau Thường Châu, người hâm mộ chờ đợi U23 Việt Nam sẽ tiếp tục khẳng định vị thế khi tham dự giải U23 châu Á 2020 tại Thái Lan. Đội bước vào giải với tư cách đương kim á quân và nhận được sự kỳ vọng khổng lồ.

Tuy nhiên, thực tế lại phũ phàng. Hòa 0-0 với cả UAE và Jordan trong hai trận mở màn khiến cục diện bảng đấu trở nên ngột ngạt. Trận cuối, dù chỉ cần thắng Triều Tiên để nuôi hy vọng đi tiếp, nhưng U23 Việt Nam lại mắc sai lầm nghiêm trọng, để thua 1-2. Hàng công bế tắc, phụ thuộc quá nhiều vào những cá nhân quen thuộc như Nguyễn Quang Hải, trong khi thế hệ mới chưa đủ bản lĩnh để gánh vác. Áp lực thành tích vô hình cũng khiến các cầu thủ thi đấu căng cứng. Chung cuộc, U23 Việt Nam rời giải ngay từ vòng bảng với chỉ 2 điểm, để lại nỗi thất vọng lớn.

U23 Châu Á 2022: Ánh sáng le lói dưới triều đại mới

Sau khi HLV Park Hang-seo rút lui khỏi đội U23, chiến lược gia trẻ Gong Oh-kyun được bổ nhiệm, mang theo làn gió mới về chiến thuật. Giải U23 châu Á 2022 tại Uzbekistan là phép thử đầu tiên của ông.

U23 Việt Nam đã để lại dấu ấn với lối chơi pressing tốc độ cao, gắn kết và có phần “thoáng” hơn so với phong cách phòng ngự phản công quen thuộc trước đó. Từ vòng bảng, thầy trò Gong Oh-kyun gây ấn tượng mạnh khi cầm hòa U23 Hàn Quốc – đương kim vô địch, và sau đó vượt qua vòng bảng để tiến vào tứ kết.

Dẫu vậy, thử thách thực sự xuất hiện khi đối đầu U23 Ả Rập Xê Út. Đội bóng Tây Á sở hữu nền tảng thể lực, tốc độ và kỹ thuật vượt trội, đồng thời có chiều sâu chiến thuật sắc bén. U23 Việt Nam dù nỗ lực hết sức nhưng vẫn thất bại 0-2, dừng bước ở tứ kết. Dẫu vậy, màn trình diễn đầy hứa hẹn của những cái tên như Nguyễn Thanh Bình, Nhâm Mạnh Dũng hay Lê Văn Đô cho thấy tiềm năng sáng sủa của thế hệ trẻ.

U23 Châu Á 2024: Sự tiến bộ chưa trọn vẹn

Giải đấu tại Qatar năm 2024 được kỳ vọng là bước đệm để U23 Việt Nam khẳng định sự trưởng thành. Dưới sự dẫn dắt của HLV Hoàng Anh Tuấn – người từng nổi danh với thành tích đưa U20 Việt Nam dự World Cup trẻ năm 2017 – đội tuyển mang đến một diện mạo khác biệt.

U23 Việt Nam thi đấu kỷ luật, tổ chức chặt chẽ hơn, đồng thời cho thấy bản lĩnh trong những trận then chốt ở vòng bảng. Các cầu thủ thể hiện sự tiến bộ rõ rệt về mặt chiến thuật, khả năng thích ứng với lối chơi đa dạng hơn. Tuy nhiên, khi bước vào vòng tứ kết gặp U23 Iraq – một trong những “ông lớn” châu lục – sự khác biệt về kinh nghiệm và đẳng cấp lại bộc lộ. Bàn thua duy nhất ở phút cuối cùng đến từ chấm phạt đền do của Ali Jasim ở phút 64 đã khiến giấc mơ bán kết của Việt Nam tan vỡ.

Trận thua ấy để lại nhiều tiếc nuối. Bởi trong phần lớn thời gian, U23 Việt Nam thi đấu không hề lép vế, thậm chí có những khoảnh khắc dồn ép đối thủ. Nhưng sự thiếu sắc bén ở khâu dứt điểm, cộng thêm tâm lý chưa đủ vững vàng ở những thời khắc then chốt, đã khiến thầy trò HLV Hoàng Anh Tuấn tiếp tục dừng bước.

Những thách thức nội tại

Bóng đá Việt Nam chưa thể tái hiện kỳ tích Thường Châu không chỉ vì sự tiến bộ của các đối thủ mà còn bởi những hạn chế trong chính nội tại. Thế hệ vàng 2018 đã qua thời kỳ đỉnh cao, trong khi lớp kế cận chưa tạo được bứt phá. Ở cấp CLB, cơ hội ra sân cho cầu thủ trẻ tại V.League vẫn hạn chế khi nhiều đội bóng ưu tiên ngoại binh và cầu thủ giàu kinh nghiệm. Khoảng cách với các nền bóng đá hàng đầu châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Ả Rập Xê Út ngày càng xa khi họ đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo trẻ và đưa cầu thủ ra thi đấu quốc tế. Trong khi đó, chiến lược đào tạo trong nước dù có nền tảng từ các trung tâm như PVF, HAGL JMG, Viettel nhưng vẫn thiếu sự kết nối đồng bộ và lộ trình phát triển lâu dài.

Hành trình tái lập kỳ tích

Để viết tiếp “siêu phẩm Thường Châu”, bóng đá Việt Nam cần nhiều hơn may mắn. Trước hết, đó là một chiến lược đào tạo dài hạn, đồng bộ từ lứa trẻ đến đội tuyển quốc gia, đi kèm cơ chế mở rộng cơ hội thi đấu cho cầu thủ U23 tại V.League. Bên cạnh đó, các cầu thủ cần được hun đúc tinh thần thép, khát vọng vươn tầm giống như thế hệ đàn anh từng làm nên kỳ tích 2018. Cuối cùng, sự hội nhập quốc tế – từ việc đưa cầu thủ ra nước ngoài thử sức, mời HLV ngoại chất lượng đến hợp tác cùng các nền bóng đá phát triển – sẽ là chìa khóa để nâng cao bản lĩnh, thu hẹp khoảng cách và hiện thực hóa giấc mơ vươn tầm châu lục.

Nhìn về U23 Châu Á 2026

Lứa cầu thủ U23 hiện tại của Việt Nam được đánh giá cao nhờ sự kết hợp giữa tài năng trẻ và kinh nghiệm thi đấu quốc tế. Có thể thấy, so với mặt bằng chung của các đội bóng tại U23 Đông Nam Á, lực lượng U23 Việt Nam hiện tại sở hữu sự cân bằng và chiều sâu đáng kể. Trong triều đại của HLV Kim Sang-sik, nhiều cầu thủ đã tích lũy kinh nghiệm thi đấu quốc tế, đồng thời nâng cao trình độ nhờ được ra sân thường xuyên tại V.League - giải đấu hàng đầu Việt Nam. 

Điểm qua một vài gương mặt nổi bật tại giải U23 Đông Nam Á 2025 có thể kể đến thủ môn Trần Trung Kiên bắt chính trong cả 4 trận đấu của U23 Việt Nam. Người giữ thành 22 tuổi này chỉ có 2 lần phải vào lưới nhặt bóng và giữ sạch lưới ở nhiều trận then chốt tại giải đấu này. Ngoài ra, có thể kể tới  cái tên Nguyễn Hiểu Minh, người đã  lập cú đúp trong chiến thắng 3-0 trước U23 Lào, khẳng định khả năng phòng ngự chắc chắn và hỗ trợ tấn công hiệu quả. Bên cạnh đó, Nguyễn Đình Bắc cũng là điểm sáng trên hàng công. Ở tuổi đôi mươi, anh đã sớm có cơ hội khoác áo đội tuyển quốc gia và trải qua những trận cầu quốc tế như Asian Cup 2023 , qua đó tích lũy bản lĩnh và sự tự tin đáng nể. 

Thành tích gần đây của lứa U23 này cũng là minh chứng cho tiềm năng của họ. Tại Giải U23 Đông Nam Á năm 2025, U23 Việt Nam đã xuất sắc bảo vệ thành công ngôi vô địch với chiến thắng 1–0 trước đội chủ nhà Indonesia ở trận chung kết, thể hiện rõ chiều sâu đội hình và sự phát triển bền vững của bóng đá trẻ Việt Nam. Trước đó, tại SEA Games 32 (2023), lứa cầu thủ trẻ (khi đó là U22) đã giành tấm huy chương đồng, sau khi giành chiến thắng 3–1 trước U22 Myanmar. Những kết quả này cho thấy U23 Việt Nam không chỉ sở hữu tài năng cá nhân mà còn có sự gắn kết và khả năng cạnh tranh ở cấp độ khu vực, tạo tiền đề cho các mục tiêu lớn hơn tại đấu trường châu lục.

Dưới sự dẫn dắt của HLV Kim Sang-sik - người chính thức đảm nhận vai trò HLV trưởng đội tuyển Việt Nam và U23 quốc gia Việt Nam theo bản hợp đồng có thời hạn 2 năm (từ 1/5/2024 đến 31/3/2026), U23 Việt Nam được kỳ vọng sẽ kế thừa và phát triển lối chơi hiện đại, giàu tính tổ chức. Ông Kim, với kinh nghiệm dẫn dắt Jeonbuk Hyundai Motors tại K League, mang đến triết lý bóng đá dựa trên sự cân bằng giữa công và thủ, nhấn mạnh vào khả năng kiểm soát bóng, phối hợp ngắn, và tận dụng tốc độ ở hai biên. Lối chơi này phù hợp với thể chất và kỹ thuật của các cầu thủ trẻ Việt Nam, đặc biệt khi họ đã quen với phong cách pressing tầm cao dưới thời HLV Park Hang-seo.

Năm 2025, U23 Việt Nam sẽ bước vào hành trình vòng loại giải vô địch U23 châu Á 2026 với những kỳ vọng lớn lao từ người hâm mộ và giới chuyên môn. Theo kết quả bốc thăm vòng loại U23 châu Á 2026, U23 Việt Nam vào bảng C được đánh giá khá nhẹ gồm U23 Yemen, U23 Singapore và U23 Bangladesh. Thêm vào đó, ở các trận đấu bảng C của vòng loại U23 châu Á 2026, các cầu thủ trẻ Việt Nam còn được thi đấu trên sân nhà Việt Trì (Phú Thọ).

Để hiện thực hóa giấc mơ tại U23 châu Á 2026, bóng đá Việt Nam cần hành động ngay từ bây giờ. VFF cần tiếp tục đầu tư vào hệ thống đào tạo trẻ, tạo điều kiện cho các cầu thủ U23 được thi đấu cọ xát thường xuyên tại các giải quốc tế. Đồng thời, sự phối hợp chặt chẽ giữa các HLV và các cầu thủ là yếu tố then chốt để xây dựng một lối chơi thống nhất, xuyên suốt từ U23 đến đội tuyển quốc gia. Cuối cùng, niềm tin và sự ủng hộ từ người hâm mộ sẽ là động lực lớn để các cầu thủ trẻ vượt qua áp lực và bùng nổ trên sân cỏ.

Kỳ tích Thường Châu 2018 đã cho thấy bóng đá Việt Nam có thể làm nên điều kỳ diệu khi có sự chuẩn bị chu đáo và tinh thần thép. Với lứa cầu thủ tài năng hiện tại, sự dẫn dắt của HLV Kim Sang-sik, và khát vọng cháy bỏng, U23 Việt Nam hoàn toàn có thể mơ về những chiến công mới tại U23 châu Á 2026. Một lần nữa, người hâm mộ Việt Nam đang chờ đợi khoảnh khắc vỡ òa, không chỉ dưới cơn mưa tuyết trắng, mà có thể là trên những sân cỏ rực rỡ ánh nắng của đấu trường châu lục.

Dù HLV Park Hang-seo đã rời đi sau những năm tháng để lại dấu ấn lịch sử, tinh thần chiến đấu kiên cường, ý chí vượt khó và khát vọng vươn tầm mà ông truyền lại vẫn là kim chỉ nam cho các thế hệ tiếp theo. Với lứa cầu thủ trẻ đầy tiềm năng, U23 Việt Nam đang đứng trước cơ hội viết tiếp những trang sử mới. Kỳ tích Thường Châu 2018 không phải là giới hạn cuối cùng, mà là điểm khởi đầu cho những giấc mơ lớn hơn. Một ngày nào đó, người hâm mộ Việt Nam có thể lại được sống trong niềm vui vỡ òa, không chỉ dưới cơn mưa tuyết trắng như năm nào, mà còn trên những sân cỏ rực rỡ ánh nắng của các đấu trường châu lục.