Ngọc Thanh
Sự bùng nổ của pickleball kéo theo mặt tối: gian lận trình độ và lách luật. Một kẻ gian lận khét tiếng đã tiết lộ toàn bộ mánh khóe, phơi bày lỗ hổng khiến môn thể thao này lao đao.
Pickleball đang phát triển chóng mặt trên toàn thế giới, kéo theo hàng loạt giải đấu và lượng người chơi tăng nhanh. Nhưng sự nở rộ này cũng đi kèm một mặt tối: gian lận trình độ (sandbagging) và lách luật trong thi đấu. Từ quốc tế đến Việt Nam, cộng đồng đều bắt đầu lo ngại khi các hành vi gian trá xuất hiện ngày càng nhiều, đe dọa sự công bằng của một môn thể thao vốn được xem là văn minh.
Sandbagging - hay còn gọi "núp bóng" là hình thức phổ biến nhất. Một vận động viên cố tình hạ điểm hoặc điều chỉnh xếp hạng để thi đấu ở hạng thấp hơn, dễ giành huy chương hơn. Điều này xảy ra từ cấp phong trào đến bán chuyên và gây bức xúc trong cộng đồng.
Nhân vật gây sốc nhất là một tay vợt được gọi bằng cái tên giả Marcus - kẻ gian lận khét tiếng nhất ở khu vực anh thi đấu. Suốt gần sáu năm, Marcus đã tận dụng toàn bộ những kẽ hở của hệ thống để hạ rating, tham gia các bảng đấu yếu hơn và gom hàng nghìn đô la tiền thưởng. Anh ta thừa nhận chưa bao giờ cảm thấy tội lỗi.
Câu chuyện bắt đầu từ thất bại đầu đời ở một giải thi đấu đơn. Đang là tay vợt 3.5, Marcus thua sạch ba trận và bị tụt rating xuống 3.2. Nhưng thay vì thất vọng, anh phát hiện ra “lối tắt”: được xếp vào bảng 3.0-3.5 với đối thủ yếu hơn nhiều. Anh thắng như chẻ tre và nhận huy chương vàng. Anh ta chợt nhận ra: “Tôi không hề tệ hơn, nhưng rating thấp mở ra một thế giới khác”.
Từ đó, Marcus phát triển cả một “nghề”. Anh cố tình thua sát nút để giảm điểm, rồi thắng ở những giải có thưởng. Anh lập cả bảng tính theo dõi địa điểm thi đấu, độ khó, mức ảnh hưởng lên điểm và thậm chí cả “lịch trình tank hợp lý”. Việc quan sát đối thủ cũng trở thành kỹ năng: “Tôi chỉ cần nhìn khởi động là biết ai bất ổn. Những người xin lỗi liên tục là món ngon nhất”.
Đã có lúc Marcus suýt bị lộ khi một người chơi tổng hợp dữ liệu của anh và đăng lên nhóm Facebook. Nhưng vì không có bằng chứng về “ý đồ cố ý”, Marcus thoát nạn, rồi chuyển sang vùng khác thi đấu, thậm chí nuôi râu để tránh bị nhận ra.
Đáng lo hơn, anh từng công khai lợi dụng mối quan hệ với một giám đốc giải đấu để hiểu cách các hệ thống xếp hạng hoạt động, từ đó khai thác sâu hơn những lỗ hổng. Khi bị phát hiện, Marcus đe dọa sẽ kéo cô vào cuộc, khiến cô rời bỏ luôn vị trí tổ chức giải.
Dù hệ thống đánh giá ngày càng chặt chẽ, Marcus vẫn tiếp tục hoạt động. Anh chơi tệ có chủ đích ở các trận giải trí, thi đấu ở các giải không nằm trong hệ thống điểm, hoặc luân phiên chơi đôi để che giấu năng lực thật.
Khi được hỏi vì sao vẫn gian lận, Marcus chỉ lạnh lùng đáp: “Vì tôi có thể. Ai trong môn thể thao này mà không chơi trò gì đó? Tay tôi bẩn hơn, thế thôi”.
Câu chuyện kết thúc khi Marcus rời khỏi quán cà phê, mang theo nụ cười tự mãn cùng bảng tính đầy mánh khóe. Nhưng câu chuyện không dừng ở một kẻ gian lận. Nó phơi bày một vấn đề lớn hơn nhiều: pickleball đang phát triển quá nhanh, trong khi hệ thống kiểm soát và xếp hạng lại chưa theo kịp tốc độ ấy.
Ở Mỹ, châu Âu hay châu Á, sandbagging trở thành đề tài gây tranh cãi liên tục, buộc các tổ chức như DUPR và USA Pickleball phải siết quy định, tăng giám sát và thậm chí dùng thuật toán để phát hiện mô hình gian lận.
Tại Việt Nam, phong trào pickleball nở rộ mạnh mẽ trong hai năm gần đây cũng kéo theo nhiều tranh cãi tương tự. Không thiếu trường hợp người chơi cố tình đăng ký hạng thấp để dễ thắng giải phong trào, hoặc dùng những “chiêu nhỏ” như gọi sai line, đánh chạm lưới nhưng không nhận lỗi, hay giữ điểm số không minh bạch. Ở các giải phong trào và bán chuyên, câu chuyện “núp bóng” ngày càng được nhắc nhiều, khiến cộng đồng phải kêu gọi minh bạch, công bằng và siết lại tiêu chuẩn xếp hạng.
Câu chuyện của Marcus là một lời cảnh tỉnh rõ ràng: khi một môn thể thao phát triển quá nhanh, mặt tối cũng lan rộng nhanh không kém. Pickleball cần những quy định chặt chẽ hơn, những hệ thống xếp hạng minh bạch hơn, và ý thức fair-play từ chính người chơi. Bởi dù hệ thống có hoàn thiện đến đâu, chỉ một kẻ như Marcus cũng đủ tạo ra sự lệch lạc cho cả cộng đồng.
Và đâu đó, trong hàng ngàn tay vợt mới đang bước vào pickleball mỗi ngày, có lẽ vẫn có những Marcus khác, những người sẵn sàng lách luật để giành chiến thắng, để rồi khiến cuộc chơi trở nên méo mó nếu cộng đồng không kịp nhận ra và lên tiếng.
Ngọc Thanh
